Giresun’da fındık esnafı, 2024 yılı için fındık fiyatlarının sabit kalacağı yönünde bir beklenti içinde. TMO’nun elinde yaklaşık 90 bin tonluk stok bulunduğunu ve bu stokların piyasaya arz edilebileceğini belirten uzmanlar, fiyat artışı konusunda temkinli bir tablo çiziyor.
TMO ve Serbest Piyasa Dengesi
Geçtiğimiz yıl, TMO’nun açıkladığı alım fiyatlarının serbest piyasanın üzerinde olması nedeniyle üreticiler ürünlerini TMO’ya satmayı tercih etmişti. Bu durum, piyasadaki arz fazlasının büyük ölçüde TMO’ya geçmesine ve fiyatların yükselmesine neden olmuştu. Ancak bu yıl üreticiler, fiyatların yine TMO seviyesinin üzerine çıkacağı beklentisiyle ürünlerini TMO’ya vermek yerine emanet olarak piyasaya sundu.
Giresun Ticaret Borsası Meclis Üyesi Kankaya, üreticilerin bu yıl emanete yönelmesinin fiyatların artmamasındaki en büyük nedenlerden biri olduğunu belirtti. Kankaya, “Sanayiciler, ihtiyacını emanete bırakılan fındıkla karşıladı. Bu durum, fındık fiyatlarının yükselmesini engelledi. Avrupalı alıcıların bu fazlalık nedeniyle yeni talepler oluşturması da pek olası görünmüyor” dedi.
Lisanslı Depoculuk Sistemi Daha Etkin Kullanılmalı
Kankaya, Türkiye’de lisanslı depo ve spot borsa sisteminin Giresun Ticaret Borsası’nda kurulduğunu ancak yeterince etkin çalışmadığını ifade etti. Üreticilerin, lisanslı depo sistemine yönlendirilmesi gerektiğini belirterek şunları söyledi:
“Serbest piyasadaki alıcıların, üreticilere nakliye maliyeti yüklemeden doğrudan harmandan fındık alması, lisanslı depoculuğun etkinliğini azaltıyor. Bu sistemin daha fazla tanıtılması ve düzenlemelerle teşvik edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde piyasa, fiyat dalgalanmalarına karşı savunmasız kalır.”
Emanet Fındık ve Piyasa Etkisi
Piyasaya inen fındık rekoltesinin yalnızca yüzde 50’sinin ticarete girdiğini, geri kalanının ise emanette beklediğini belirten Kankaya, üreticilerin elinde bugün yüzde 25 civarında fındık kaldığını tahmin ettiklerini söyledi. Geriye kalan ürünün sanayici ve manavlarda emanette tutulduğunu belirten Kankaya, bu durumun fiyatların yükselmesini engellediğini ve uzun vadede üreticiyi zarara uğrattığını ifade etti.
2024’te Fiyatların Sabit Kalması Bekleniyor
Tüm bu etkenler göz önüne alındığında, 2024 yılı boyunca fındık fiyatlarında önemli bir değişiklik beklenmiyor. Kankaya, üreticilerin emanete fındık bırakma alışkanlığından vazgeçerek lisanslı depo ve spot borsa sisteminden daha fazla faydalanmaları gerektiğini vurguladı.
Fındık piyasasında istikrar sağlanması ve üreticinin daha fazla kazanç elde etmesi için piyasa düzenlemelerine yönelik çalışmaların hızlandırılması gerektiği ifade ediliyor.
Kaynak: İHA
